Karel de Grote (Aat van Gilst)

Uw eerste herinneringen aan deze legendarische vorst stammen ongetwijfeld uit geschiedenislessen. Karel de Grote was de koning die 't Frankische rijk tot maximale omvang uitbreidde, het Christendom met kracht bevorderde, de ‘heidense’ Saksers onderwierp, Islam bestreed en tot zijn eigen verrassing door de paus tot keizer gekroond werd. Om wat highligts te noemen.

Karel de Grote, grote bekende uit de geschiedenis maar waarvan minder bekend is dan vaak verondersteld wordt. Zijn lange gestalte, variërend van 2.04 tot 1,84, kreeg het aureool van heilige: beschermheilige van onder andere makelaars (Dan ben je eerder een handige bliksem dan een onkreukbaar persoon). Hij werd tevens het onderwerp van mythen en volksverhalen in heel Europa.

Zijn daden laten zich moeilijk controleren: tijdgenoten zagen geschiedenis veelal als het eenzijdige verhaal van de overwinnaar (gebeurt vaker). Dat hij het rolmodel voor middeleeuwse vorsten werd droeg niet bij aan een helder historisch beeld. Die laatste ontwikkeling, evenals het versterken van aanspraken van latere middeleeuwse machthebbers maakte vervalsen en aanpassen van officiele documenten tot een wijd verbreide praktijk.

De Duitse kunsthistoricus Heribert Illig ziet uitsluitend vervalsingen en trekt daaruit de vergaande conclusie, dat enkele eeuwen kunstmatig aan onze geschiedenis werden toegevoegd: zijn fascinerende 'fantoomtijd theorie'. Welkom in het jaar 1711 ipv 2011! Karel de Grote zou dan nooit bestaan hebben. Maar alle gekheid op een stokje ... Aat van Gilst doet in zijn boek 'Karel de Grote' een geslaagde poging om Karel de Grote tot reëlere proporties terug te brengen. De misvattingen uit uw geschiedenislessen worden onschadelijk gemaakt. Geen doorbraken maar het staat allemaal weer eens netjes samengevat bij elkaar. Daarmee werd het een uitstekende biografie.

Wat er voor mij uit springt:

Zijn levenswijze was relatief sober. Hij bleef ongeletterd maar bewonderde en bevorderde cultuur. Het is waarschijnlijk dat zijn kroning tot keizer afgesproken werk was. Dat de paus eigen tijd en plaats koos trof hem in politiek opzicht onaangenaam. Karel voerde, zelfs voor de begrippen van zijn eigen tijd buitengewoon veel oorlogen. Hij was in die zin een warlord pur sang. Hoofdstuk IV is een opsomming van die oorlogen en kunt u rustig overslaan: hij won ongeveer alles. Zijn bekeringsijver was groot, zijn strategieën gewelddadig en wreed. Hij bemoeide zich buitengewoon actief tot in details met religieuze praktijken en had een obsessie voor heilige voorwerpen. Hij bestreed weliswaar Islamitische vorsten maar met steun van weer andere Islamitische vorsten. Hij was een slagvaardig en bekwaam bestuurder die regelmatig adviezen opvolgde van raadgevers. Daarmee is hij uiteraard geen democraat, maar een echte middeleeuwer, toch wel een maatje groter dan de tijd waarin hij leefde.

B.Logger